زرد زخم یکی از بیماریهای پوستی شایع و عفونی است که بیشتر در کودکان دیده میشود، اما ممکن است افراد در هر سنی به آن مبتلا شوند. این بیماری که توسط باکتری ایجاد میشود، معمولاً به شکل زخمهای سطحی و تاولهای کوچک و پر از مایع ظاهر میشود که به سرعت پوستهای زردرنگ تشکیل میدهند. اگرچه زرد زخم معمولاً خطرناک نیست، اما در صورت عدم درمان میتواند به عفونتهای جدیتر منجر شود یا به دیگران منتقل گردد. در این مقاله، به بررسی کامل این بیماری، علائم، علل، راههای انتقال، پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.
زرد زخم چیست؟
زرد زخم (Impetigo) یک عفونت پوستی باکتریایی است. این بیماری اغلب در صورت، دستها، گردن و پاها دیده میشود، اما میتواند هر بخشی از بدن را درگیر کند. که عمدتاً به دو شکل ظاهر میشود:
۱. زرد زخم غیر تاولی: شایعترین نوع زرد زخم که با زخمهای قرمز و پوستههای زردرنگ همراه است.
۲. زرد زخم تاولی: نوعی شدیدتر که شامل تاولهای پر از مایع است و معمولاً در نوزادان و کودکان خردسال مشاهده میشود.
علائم زرد زخم
۱. علائم اولیه
• ظهور لکههای کوچک قرمز روی پوست، که ممکن است خارش داشته باشند.
• ایجاد زخمهای باز یا تاولهای کوچک.
۲. علائم پیشرفته
• تشکیل پوسته زردرنگ یا عسلی: علامت مشخصه زرد زخم.
• خارش: زخمها معمولاً خارشدار هستند، که میتواند خطر گسترش عفونت را افزایش دهد.
• ترشح مایع یا چرک: از زخمها یا تاولها، که میتواند باعث گسترش بیماری شود.
۳. علائم نوع تاولی
• تاولهای بزرگتر که پر از مایع زرد یا شفاف هستند.
• ترکیدن تاولها و تشکیل زخمهای دردناک.
۴. علائم عمومی
در موارد شدید یا گسترش عفونت، ممکن است علائمی مانند تب، تورم غدد لنفاوی یا احساس ضعف عمومی ظاهر شود.
علل و عوامل ایجاد زرد زخم
زرد زخم توسط دو نوع باکتری ایجاد میشود:
۱. استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus): عامل اصلی زرد زخم تاولی.
۲. استرپتوکوکوس گروه A (Group A Streptococcus): عامل زرد زخم غیر تاولی.
این باکتریها معمولاً از طریق خراشها، بریدگیها یا گزش حشرات وارد پوست میشوند.
عوامل خطر بیماری زردزخم
• سن: کودکان خردسال، بهویژه بین ۲ تا ۶ سال، بیشترین خطر ابتلا را دارند.
• آب و هوا: زرد زخم در هوای گرم و مرطوب شایعتر است.
• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنیشان ضعیف است، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
• بهداشت نامناسب: تماس نزدیک با فرد مبتلا یا استفاده مشترک از وسایل شخصی.
راههای انتقال زرد زخم
زرد زخم بهشدت مسری است و از طریق روشهای زیر منتقل میشود:
۱. تماس مستقیم پوست با پوست: لمس زخمهای فرد آلوده.
۲. تماس با وسایل آلوده: حولهها، لباسها یا ملحفههایی که با زخم در تماس بودهاند.
۳. خارش و خاراندن زخمها: خارش میتواند باعث گسترش عفونت به دیگر نواحی بدن شود.
تشخیص زرد زخم
تشخیص زرد زخم معمولاً از طریق معاینه بالینی توسط پزشک انجام میشود. با این حال، در برخی موارد ممکن است نیاز به آزمایش باشد:
• کشت زخم: برای شناسایی نوع باکتری عامل عفونت و تعیین بهترین روش درمان.
• آزمایش حساسیت آنتیبیوتیکی: در موارد عفونتهای مقاوم.
درمان زرد زخم
زرد زخم با درمان مناسب معمولاً در عرض ۷ تا ۱۰ روز بهبود مییابد. درمان بسته به شدت بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
۱. درمان موضعی
• پمادهای آنتیبیوتیک: مانند موپیروسین (Mupirocin) یا رتپامولین (Retapamulin)، که مستقیماً روی زخمها استفاده میشوند.
۲. درمان خوراکی
در موارد شدیدتر یا زمانی که زرد زخم به مناطق وسیعی از بدن گسترش یافته باشد، آنتیبیوتیکهای خوراکی تجویز میشوند، مانند:
• آموکسیسیلین
• سفالکسین
۳. مراقبتهای خانگی
• شستشوی ملایم زخمها با آب و صابون
• خشک نگه داشتن ناحیه آلوده
• خودداری از خاراندن زخمها
پیشگیری از زرد زخم
پیشگیری از زرد زخم شامل رعایت بهداشت فردی و اجتناب از تماس با عوامل خطر است:
۱. رعایت بهداشت شخصی
• شستشوی مرتب دستها با آب و صابون
• تمیز نگه داشتن خراشها و بریدگیهای کوچک
• استفاده از وسایل شخصی جداگانه مانند حوله و لباس
۲. درمان سریع عفونتها
درمان بهموقع عفونتهای پوستی دیگر میتواند از ایجاد زرد زخم جلوگیری کند.
۳. جلوگیری از تماس مستقیم با افراد مبتلا
• اگر کسی در خانواده به زرد زخم مبتلا شد، از وسایل جداگانه استفاده کند و تماس پوست با پوست محدود شود.
• ضدعفونی وسایل و لباسها پس از تماس با زخمها.
زرد زخم در کودکان و بزرگسالان
در کودکان
کودکان بیشتر در معرض ابتلا به زرد زخم هستند، به دلیل:
• سیستم ایمنی ضعیفتر
• تمایل بیشتر به خراشیدن زخمها
• حضور در محیطهای شلوغ مانند مهدکودک یا مدرسه
در بزرگسالان
زرد زخم در بزرگسالان کمتر شایع است، اما در صورت بروز، معمولاً به دلیل ضعف ایمنی، بیماریهای مزمن یا شرایط بهداشتی نامناسب اتفاق میافتد.
عوارض زرد زخم
اگر زرد زخم درمان نشود یا درمان نامناسبی انجام گیرد، ممکن است عوارض زیر رخ دهد:
۱. سلولیت: عفونت بافتهای زیر پوست
۲. عفونت کلیهها (گلومرولونفریت): به دلیل واکنش سیستم ایمنی به عفونت
۳.عفونت خون (سپسیس): در موارد نادر و شدید
۴. تشکیل زخمهای مقاوم: که ممکن است نیاز به درمان طولانیمدت داشته باشند
زرد زخم در مقایسه با دیگر عفونتهای پوستی
زرد زخم گاهی با دیگر عفونتهای پوستی مانند اگزما، کهیر یا پسوریازیس اشتباه گرفته میشود. با این حال، زرد زخم به دلیل شکل خاص زخمها و پوستههای زردرنگ، معمولاً قابل تشخیص است.
زرد زخم یک بیماری پوستی شایع و مسری است که بیشتر کودکان را درگیر میکند، اما بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. این بیماری بهراحتی قابل درمان است، بهشرطی که بهموقع تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام گیرد. رعایت بهداشت فردی، درمان سریع خراشها و بریدگیها، و اجتناب از تماس با افراد مبتلا از مهمترین اقدامات پیشگیرانه هستند. اگرچه زرد زخم معمولاً خفیف است، اما در موارد نادر ممکن است به عوارض جدی منجر شود. بنابراین، آگاهی و توجه به علائم این بیماری میتواند به کاهش خطر و بهبود سریعتر کمک کند.