لکههای پوستی، از جمله لنتیگو و کک و مک، از جمله شایعترین تغییرات رنگدانهای در پوست هستند که بسیاری از افراد آنها را تجربه میکنند. این لکهها اغلب بیخطر هستند، اما به دلایل مختلفی ممکن
است باعث نگرانی افراد شوند، بهویژه از نظر زیبایی. در این مقاله به بررسی دقیق این دو نوع لکه پوستی، علل ایجاد آنها، تفاوتها، و روشهای پیشگیری و درمان میپردازیم.
لنتیگو چیست؟
لنتیگو (Lentigo) به لکههای صاف و دایرهای شکل روی پوست گفته میشود که به دلیل تجمع رنگدانههای ملانین در یک ناحیه خاص ایجاد میشوند. این لکهها معمولاً قهوهای روشن تا تیره هستند و ممکن
است در هر نقطه از بدن ظاهر شوند.
انواع لنتیگو
لنتیگو به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
۱. لنتیگوی خورشیدی (Solar Lentigo)
این نوع از لنتیگو که به لکههای پیری یا لکههای کبدی نیز معروف است، معمولاً در نواحی از پوست ظاهر میشود که به مدت طولانی در معرض نور خورشید بودهاند. این نواحی شامل صورت، دستها، شانهها و
بازوها هستند. لنتیگوی خورشیدی بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده میشود.
۲. لنتیگوی ساده (Simple Lentigo)
این نوع لنتیگو بدون تأثیر مستقیم نور خورشید ایجاد میشود و ممکن است در کودکان و نوجوانان نیز دیده شود. برخلاف لنتیگوی خورشیدی، لنتیگوی ساده میتواند در نواحی غیرمعرض به نور خورشید نیز ظاهر شود.
کک و مک چیست؟
کک و مک (Freckles) لکههای کوچک و مسطحی هستند که به دلیل افزایش موقت تولید ملانین در پوست ایجاد میشوند. این لکهها معمولاً در فصلهای گرم سال که نور خورشید بیشتر است، بیشتر دیده
میشوند و در فصل زمستان کمرنگتر یا ناپدید میشوند. کک و مک بیشتر در افرادی که پوست روشن و موهای بلوند یا قرمز دارند، شایع است.
تفاوتهای اصلی بین لنتیگو و کک و مک
در حالی که لنتیگو و کک و مک هر دو به عنوان تغییرات رنگدانهای پوست شناخته میشوند، اما تفاوتهای عمدهای بین آنها وجود دارد:
۱.اندازه لنتیگو معمولاً بزرگتر از کک و مک است و کک و مک کوچکتر و نقطهمانندند.
۲.لنتیگو رنگ قهوهای روشن تا تیره است اما کک و مک ها قهوهای روشن یا مایل به قرمز هستند.
۳.لنتیگو ثبات دائمی دارد و در طول سال تغییر نمیکند اما کک و مک در تابستان پررنگتر و در زمستان کمرنگتر میشود.
۴. علت اصلی لنتیگو، تجمع ملانین به دلیل نور خورشید یا عوامل ژنتیکی است اما علت تشکیل کک و مک تولید موقت ملانین به دلیل تابش مستقیم نور خورشید است.
۵.سن شایع لنتیگو بیشتر در بزرگسالان و سالمندان دیده میشود اما کک و مک در کودکان و نوجوانان شایعتر است.
علل ایجاد لنتیگو و کک و مک
۱. نور خورشید (اشعه فرابنفش)
اشعه UV مهمترین عامل در ایجاد هر دو نوع لکه است. این اشعه تولید ملانین را افزایش میدهد که به صورت لکههای پوستی ظاهر میشود.
• در کک و مک، این افزایش ملانین موقتی است.
• در لنتیگو، ملانین در یک نقطه تجمع میکند و به صورت دائمی باقی میماند.
۲. ژنتیک
وراثت نقش مهمی در ایجاد کک و مک دارد. افرادی که دارای ژنهای خاصی هستند، به خصوص کسانی که پوست روشن و موهای قرمز یا بلوند دارند، بیشتر مستعد کک و مک هستند.
۳. افزایش سن
لنتیگوی خورشیدی معمولاً در افراد مسنتر دیده میشود و یکی از علائم پیری پوست محسوب میشود. قرارگیری مکرر در معرض نور خورشید در طول زندگی باعث افزایش احتمال این نوع لکه میشود.
۴. عوامل هورمونی
تغییرات هورمونی نیز میتوانند در ایجاد این لکهها نقش داشته باشند. به عنوان مثال، بارداری یا مصرف قرصهای ضدبارداری ممکن است تولید ملانین را افزایش دهد.
۵. آسیبهای پوستی
التهابها یا آسیبهای پوستی میتوانند باعث ایجاد لکههای رنگی شبیه به لنتیگو شوند.
آیا لنتیگو و کک و مک خطرناک هستند؟
لنتیگو و کک و مک به طور کلی بیخطر هستند و نیازی به نگرانی ندارند. اما در موارد نادر، برخی انواع لنتیگو ممکن است نشانهای از یک مشکل جدیتر مانند ملانوما (سرطان پوست) باشند. بنابراین، اگر لکهای
دچار تغییراتی مانند رشد سریع، تغییر رنگ، یا خونریزی شد، مراجعه به پزشک ضروری است.
روشهای پیشگیری از لنتیگو و کک و مک
۱. استفاده از کرم ضدآفتاب
استفاده روزانه از کرم ضدآفتاب با SPF مناسب یکی از مهمترین راهها برای جلوگیری از ایجاد این لکهها است. ضدآفتاب باید هر دو نوع اشعه UVA و UVB را مسدود کند.
۲. پوشیدن لباسهای محافظ
استفاده از کلاه، عینک آفتابی، و لباسهای آستینبلند میتواند پوست را از تابش مستقیم نور خورشید محافظت کند.
۳. پرهیز از قرارگیری طولانیمدت در آفتاب
مخصوصاً در ساعات اوج تابش خورشید (بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر).
۴. مراقبتهای پوستی منظم
رطوبترسانی به پوست و استفاده از محصولات مراقبتی حاوی آنتیاکسیدان میتواند سلامت پوست را بهبود بخشد.
روشهای درمان لنتیگو و کک و مک
۱. کرمهای روشنکننده پوست
کرمهای حاوی مواد فعال مانند هیدروکینون، نیاسینامید، یا ویتامین C میتوانند به کاهش رنگ لکهها کمک کنند.
۲. لایهبرداری شیمیایی
این روش با استفاده از محلولهای اسیدی (مانند اسید گلیکولیک) لایه بالایی پوست را برداشته و به کمرنگ شدن لکهها کمک میکند.
۳. میکرودرم ابراسیون
در این روش، از یک دستگاه برای لایهبرداری سطحی پوست استفاده میشود که میتواند ظاهر لکهها را بهبود بخشد.
۴. لیزر درمانی
لیزر درمانی یکی از موثرترین روشها برای حذف لنتیگو و کک و مک است. لیزر با هدف قرار دادن ملانین، رنگ لکهها را کاهش داده و پوست را یکنواخت میکند.
۵. کرایوتراپی (سرمادرمانی)
در این روش، لکهها با استفاده از نیتروژن مایع منجمد میشوند. این روش بیشتر برای لنتیگو استفاده میشود.
۶. درمانهای خانگی
• آلوئهورا: ژل آلوئهورا میتواند به تسکین پوست و روشن شدن لکهها کمک کند.
• آب لیمو: خاصیت روشنکنندگی طبیعی دارد، اما باید با احتیاط استفاده شود تا پوست تحریک نشود.
• سرکه سیب: سرکه سیب به عنوان یک ماده طبیعی برای کاهش لکههای پوستی شناخته میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر لکهای روی پوست شما دارای ویژگیهای زیر باشد، باید توسط پزشک متخصص پوست بررسی شود:
• تغییر در اندازه، شکل یا رنگ
• خونریزی یا ترشح
• احساس خارش، درد یا حساسیت
• ظاهر شدن لکههای جدید با الگوهای غیرمعمول
لنتیگو و کک و مک هر دو از تغییرات طبیعی پوست هستند که به دلایل مختلفی از جمله نور خورشید، ژنتیک و افزایش سن ایجاد میشوند. اگرچه این لکهها معمولاً بیخطر هستند، اما برای کاهش ظاهر آنها
یا جلوگیری از پیشرفتشان میتوان از روشهای درمانی و پیشگیرانه استفاده کرد. استفاده از ضدآفتاب و مراقبت منظم از پوست نقش مهمی در جلوگیری از این مشکلات دارد. اگر نسبت به لکههای پوستی خود
نگرانی دارید، مشورت با پزشک متخصص پوست بهترین اقدام است.